महालेखा परिक्षकको कार्यालयले प्रकाशन गरेको ५७ औँ लेखापरिक्षण प्रतिवेदन अनुसार आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा रामेछापका स्थानिय तहहरुको बेरुजु अघिल्लो वर्षको तुलनामा दोब्बर भन्दा बढीले वृद्धि भएको पाइएको छ । महालेखा परिक्षकको कार्यालयले प्रकाशन गरेको५७ औँ वार्षिक प्रतिवेदन २०७७ अनुसाररामेछापका स्थानीय तहहरु मध्ये खाँडादेवी गाउँपालिकाको सबै भन्दा बढी र रामेछाप नगरपालिकाको सबै भन्दा कम बेरूजु रहेको छ । जिल्ला समन्वय समिति रामेछाप भने बेरुजु शुन्य बनाउन सफल भएको छ ।
बेरुजुको अग्रपङ्तिमा खाँडादेवी, मन्थली र गोकुलगंगा पछ्याउँदै
महालेखा परिक्षकको कार्यालयले आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा भएका कारोबार मध्ये खाँडादेवी गाउँपालिकाको १ अर्ब १४ करोड ३६ लाख ४५ हजार रुपैयाँको लेखापरिक्षण गरेको थियो जसमा १३ करोड २४ लाख ८७ हजार रुपैयाँ बेरुजु देखिएको छ । जुन कुल लेखा परिक्षण रकमको ११ दशमलब ५८ प्रतिशत हुन आउँछ । खाँडादेवी गाउँपालिकाको अघिल्लो वर्ष पनि जिल्लाका अन्य पालिकाहरु भन्दा बढी अर्थात् ५ करोड ३२ लाख ८६ हजार रुपैयाँ बेरुजु रहेको थियो जुन कुल लेखा परिक्षण रकमको ६ दशमलब ७६ प्रतिशत हुन आउँछ ।
त्यसैगरी जिल्लाको प्रमुख स्थानिय तह मन्थली नगरपालिकाको बेरुजु खाँडादेवी पछि दोस्रो नम्बरमा रहेको छ । महालेखा प्रतिवेदन अनुसार मन्थली नगरपालिकाको १ अर्ब ७७ करोड ४६ लाख ३४ हजार रुपैयाँ बराबरको लेखापरिक्षण गरेकोमा १२ करोड ४ लाख ८५ हजार रुपैयाँ बेरुजु रहेको छ जुन ६ दशमलब ७९ प्रतिशत हुन आउँछ । मन्थली नगरपालिकाको यो बेरुजु रकम अघिल्लो वर्षको तुलनामा निकै बढी हो । महालेखाको ५६ औँ प्रतिवेदनमा मन्थली नगरपालिकाको १ करोड ३५ लाख ७७ हजार रुपैयाँ अर्थात कुल लेखापरिक्षण रकमको १ दशमलब ११ प्रतिशत मात्र बेरुजु रहेको थियो ।
बेरुजु रकमको तेस्रो नम्बरमा गोकुलगंगा गाउँपालिका रहेको छ, जसको बेरुजु रकम ७ करोड ९६ लाख ५० हजार रुपैयाँ रहेको छ । यस बेरुजु रकम लेखापरिक्षण गरिएको जम्मा रकम ८५ करोड ८५ लाख ४९ हजार रुपैयाँको ९ दशमलब २८ प्रतिशत हुन आउँछ । गोकुलगंगा गाउँपालिकाको पनि अघिल्लो वर्षको तुलनामा बेरुजु बढेको देखिन्छ जसको आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ मा १ करोड ३४ लाख ६५ हजार बेरुजु रहेको थियो जुन कुल लेखा परिक्षणको २ दशमलब ३३ प्रतिशत हुन आउँछ ।
अघिल्लो वर्षको तुलनामा बेरुजु बढाउनेमा सुनापति गाउँपालिका पनि रहेको छ । यस गाउँपालिकाको लेखापरिक्षण भएको ८२ करोड १४ लाख २३ हजार रुपैयाँ मध्ये ३ करोड ८७ लाख ६० हजार रुपैयाँ अर्थात् ४ दशमलब ७२ प्रतिशत बेरुजु रहेको छ । अघिल्लो वर्ष सुनापतिको बेरुजु ३ दशमलब ९२ अर्थात् २ करोड १७ लाख ८७ हजार रुपैँयाँ बेरुजु रहेको थियो ।
बेरुजु घटाउँदै रामेछाप नपा, दोरम्बा र उमाकुण्ड गाउँपालिका
महालेखाले आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ को लेखापरिक्षण गरेका रामेछापका पालिकाहरु मध्ये रामेछाप नगरपालिकाको सबै भन्दा कम बेरुजु रहेको छ । रामेछाप नगरपालिकाको लेखा परिक्षण भएको कुल १ अर्ब १५ करोड २२ लाख ६४ हजार रुपैयाँ मध्ये ६७ लाख ६३ हजार अर्थात् ० दशमलब ५९ प्रतिशत मात्र बेरुजु रहेको पाइको छ । यस भन्दा अघिल्लो वर्ष रामेछाप नगरपालिकाको २ करोड ३४ हजार अर्थात् २ दशमलब २६ प्रतिशत बेरुजु पाइएको थियो ।
बेरुजु घटाउनेको दोस्रो नम्बरमा दोरम्बा गाउँपालिका रहेको छ । दोरम्बाको बेरुजु ७३ लाख २१ हजार रुपैयाँ अर्थात् कुल लेखापरिक्षण रकम ९९ अर्ब २१ लाख रुपैयाँको ० दशमलब ७४ प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो वर्ष दोरम्बाको बेरुजु जिल्लाका अन्य पालिकाको तुलनामा सबैभन्दा कम १ दशमलब ७१ प्रतिशत अर्थात् १ करोड ७ लाख ६ हजार रुपैयाँ मात्र रहेको थियो ।
त्यस्तै उमाकुण्ड गाउँपालिकाको पनि बेरुजु अघिल्लो वर्षको तुलनामा घटेको छ भने अन्य पालिकाको तुलनामा कम बेरुजु हुने तेस्रो पालिका बनेको छ । उमाकुण्डको कुल लेखा परिक्षण भएको ७९ करोड २१ लाख ८ हजार रुपैयाँ मध्ये १ करोड ७९ लाख १० हजार रुपैयाँ अर्थात् २ दशमलब २६ प्रतिशत बेरुजु देखिएको छ । अघिल्लो वर्ष यस पालिकाको बेरुजु ३ करोड ६३ लाख ६५ हजार रुपैयाँ अर्थात् ६ प्रतिशत रहेको थियो ।
जिल्ला समन्वयको बेरुजु शुन्य, पालिकाहरुको कुल बेरुजुकरिब साँढे ४० करोड
यतिका पालिकाको कुराकानी गरिसके पछि लिखु तामाकोशी गाउँपालिकाको चाहिँ हिसाब खै त? भन्ने पनि लाग्न सक्छ । महालेखा परिक्षकको ५७ औँ प्रतिवेदन अनुसार लिखु तामाकोशी गाउँपालिकाले लेखापरिक्षण गराउन सकेको छैन । महालेखाकै ५६ औँ प्रतिवेदनमा भने आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ मा लिखु तामाकोशी गाउँपालिकाको बेरुजु ४ करोड ६२ लाख पचास हजार रुपैयाँ रहेको उल्लेख गरिएको छ ।
विकास बजेट नहुने र पालिकाहरु बीच समन्वय गर्ने भुमिकामा रहेको जिल्ला समन्वय समितिको भने यसपालि बेरुजु शुन्य रहेको छ । महालेखाको वार्षिक प्रतिवेदन २०७७ अनुसार जिल्ला समन्वय समिति रामेछापको बेरुजु छैन । अघिल्लो वर्ष भने जिसस रामेछापको १० हजार रुपैयाँ बेरुजु रहेको थियो ।
यस विवरणका आधारमा आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा जिल्ला भरका ७ वटा पालिकाले गरेका ७ अर्ब ५३ करोड ४७ लाख २३ हजार रुपैयाँ कारोबारको लेखा परिक्षण भएकोमा ४० करोड ३३ लाख ७६ हजार रुपैयाँ अर्थात् ५ दशमलब १३ प्रतिशत बेरुजु देखिएको हो । त्यसै गरी अघिल्लो वर्ष लिखु तामाकोशी सहित ८ वटै पालिकाको २१ करोड ५४ लाख ७० हजार अर्थात् कुल लेखापरिक्षणको ३ दशमलब ८ प्रतिशत बेरुजु रहेको थियो ।
महालेखा परिक्षक कार्यालयले आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ मा भएका कारोबारको लेखा परिक्षण गरी”५७ औँ वार्षिक प्रतिवेदन २०७७” गत असार मसान्तमा राष्ट्रपतिलाई बुझाएको थियो । एक वर्ष लगाएर गरिएको लेखापरिक्षणले नमुना परिक्षण विधि (स्याम्पल मेथड) बाट लेखा परिक्षण गरेकाले बेरुजु अझ बढि हुन सक्ने र पालिकाहरुको आन्तरिक लेखा परिक्षणलाई मजवुत बनाउनु पर्नेमा महालेखा परिक्षकको प्रतिवेदनले जोड दिएको छ ।
स्मरण योग्य कुरा के छ भने मध्यम स्तरका धेरै पालिकाको वार्षिक बजेट ५० करोडको हाराहारीमा रहेको छ भनेरामेछाप जिल्ला भरका पालिकाको कुल बेरुजु साँढे ४० करोडको हाराहारीमा देखिन्छ । त्यसै गरी सबै भन्दा कम बेरुजु रहेको रामेछाप नगरपालिकाको बेरुजु साँढे ६७ लाख रुपैयाँ रहेको छ, जुन एक वडाको वार्षिक वजेटकै हाराहारीमा हुन आउँछ ।
